“Mən heç vaxt əvvəlcədən plan qurmuram...”

Eldəniz Ray: “Allaha həqiqi bağlılığı olan insan haqsızlığı görməzdən gələ bilməz”

“Qadınlar düşüncə tərzinə görə materiyaya daha çox meylli olur”

Şöhrətə aldanma, mənim bir dənəm,

Dünyaya bağlanan Allahı sevməz.

Yer üzünün ən pis admı mənəm,

Bu dünya əlimin kirinə dəyməz.

“Səmimi söhbət”in bu dəfəki qəhrəmanı 21-ci əsrin “Dərviş”i  Eldəniz Raya (Eldəniz Ağasoy) aiddir bu sətirlər. Sufi təfəkkürlü bu işıqlı insan hərtərəfli istedad sahibidir. İnanırıq ki, Uca Yaradana bağlılığı, sonsuz, təmənnasız sevgisi, şükranlığı ilə ətrafına pozitiv enerji saçan Eldənizlə tanışlıq ürəyinizcə olacaq.

- Mehriban xanımın floristi kimi işin daha çox nədən ibarət idi?

- Biz müxtəlif ölçülü vazlar üçün müxtəlif çiçəklərdən ibarət rəngarəng kompozisiyalar hazırlayırdıq. Mehriban xanımın oradakı iş otağındakı çiçəklərlə də mən məşğul olurdum. O iş mənə uğur gətirəcəkdi, məni gözəl karyera gözləyirdi. Hətta İsmayıl bəy məni “Port Baku Residance Hotel Apartment”də açılan çox prestijli gül dükanına müdir təyin etmək istəyirdi, mənə çox güvənirdi. Amma mən servis işi üçün darıxdığımı, özümü məhz orada tapdığımı anladığım üçün İsmayıl bəyin ümidlərini doğrultmadım, öz rahat işimi qoyub köhnə iş yerimə, “Four Seasons Hotel Baku” ya qayıtdım.

Yaradıcı adam olduğum üçün 15 illdir otel sistemində çalışmağıma baxmayaraq, bu sahədə irəliləməyi düşünmürəm. Çünki işdən, vəzifədən asılı vəziyyətə düşmək istəmirəm. Belə olsa, fiziki, psixoloji cəhətdən yaradıcılığa gücüm çatmaz. Amma sadə ofisiant kimi çalışıb çörək pulumu qazanıram, bekar vaxtlarımda da yaradıcılıqla məşğul oluram. Hətta ofisiant kimi də heç yerdə ştatlı işçi olmamışam, indi də yalnız müqavilə ilə çalışıram.

- Görünür, bu da daxilindəki dərvişin istəyi, tələbidir. Yəni dərviş imkan vermir ki, kimdənsə asılı vəziyyətə düşəsən.  

- Bəli, elədir. İş yoldaşlarımın əksəriyyəti ştata düşməyə can atır. Çünki ştatlı işçinin müəyyən imtiyazları var, həm də ştatlı işçi olmaq onlara güvən verir. Odur ki, yaşca onlardan böyük olmağıma baxmayaraq, ştata düşmək istəməməyim onları təəccübləndirir. Amma mən çox rahatam, çünki daxilimdən gələn bir hiss sanki mənə deyir ki, Allah ruzini yetirəcək, təki sən düz yolda ol.

- Daxili azadlıq böyük nemətdir, amma indiki zamanda bu neməti dadmaq çox az insana nəsib olur. Sən də o xoşbəxt insanlardan birisən...

- Cəmiyyətdəki haqsızlıqların kökü də elə burdan gəlir. İşindən asılı olan insan daim işini itirmək qorxusu ilə yaşayır. Bu üzdən rəhbərliyin bütün yanlışlarına, haqsızlıqlarına göz yumur, etiraz səsini içində boğur. İmam Əlinin təbirincə desək, susan şeytan olacaq. Beləcə, haqsızlıq düz-dünyanı başına alıb gedir. Amma Allaha həqiqi bağlılığı olan insan haqsızlığı görməzdən gələ bilməz.

- Bir məsələ də var, sən evli deyilsən, övladın yoxdur. Subay, özündən başqa heç kəs qarşısında məsuliyyət daşımayan bir insan üçün daxili azadlığını qorumaq daha asandır, məncə. Külfət sahibləri isə təkcə özlərini düşünmür, çox vaxt ailə, övlad xatirinə kimdənsə söz götürməyə, haqsızlığa göz yummağa məcbur olurlar.

- Razıyam, əslində ailə şirin yükdür. Amma istəsən, ailəli ola-ola da daxili azadlığını qoruya bilərsən. Bunun üçün ailə quranda həyat yoldaşını düzgün seçməlisən. Əgər həyat yoldaşın səni anlayıb, sözün əsl mənasında sənə yoldaşlıq edirsə, birlikdə bütün maneələri asanlıqla aşa bilirsiniz. İki məna birləşib, daha böyük azadlıq əldə edir.

- İki məna birləşib azad ola bilər, amma ikisi olan yerdə üçüncü, dördüncü dünyaya gəlir və artıq onlara görə məsuliyyət daşımalı, onların tələbatlarını ödəməli  olursan.

- Söhbət ondan gedir ki, qadınlar düşüncə tərzinə görə materiyaya daha çox meylli olur. Qohumla, dostla, qonşu ilə bəhsə girən höcət qadın üçün mənim kimi insanla yaşamaq ağır bir yük olar. Amma səbrli, aza qane olmağı bacaran qadın sənə dayaq olur. O zaman, əksinə, yollar özü açılır. Odur ki, əsas qadındır. İki nəfər bir yedə yaşamaq istəyirsə, formada deyil, mənada bir olmalıdır.

- Yəni o cür qadın tapmadığına görə bu günə qədər subaysan?

- Demirəm ki, elə qadın yoxdur. Sadəcə, ola bilsin, hələ mənə rast gəlməyib. Bu, ürək işidir. Gərək ürək istəsin. Mən əvvəlcədən plan qurmuram. Ürəyimin səsini dinləyirəm. Bir dəfə evli olub ayrılmışam. Bundan sonrası isə ya qismət.

- Belə aydın olur ki, sən heç nəyi əvvəlcədən planlaşdırmırsan...

- Xeyr, planlaşdırmıram. Amma bir dəfə buna cəhd etmişəm. Ətrafımdakı insanların planla yaşadığını görüb düşündüm ki, bəlkə mən yanlış yoldayam və onlar kimi hərəkət etməyə çalışdım. Amma çox geri düşdüm. Sanki Allah mənə dedi ki, yalnız daxilindən gələni et, qəlbinin səsini dinlə. Yəni Alllahın məndən tələbi budur. Bu vaxtadək yaşadıqlarım, qarşılaşdığım gözəlliklərin heç birini planlaşdırmamışam. Nə olubsa, Allah tərəfindən olub, özüm də şoka düşmüşəm. Yaradıcılığımla bağlı da belə olur. Hər şey bədahətən baş verir. Əgər mən materiyaya bağlı olsaydım, daxilimdəki gözəlliklərin heç biri üzə çıxmazdı, materialın özündə də kasıb olardım.

- Bilirəm ki, təbiətin vurğunusan. Əslində insan təbiətin bir hissəsidir. İnsan yalnız təbiətdə olduğu, təbiətlə vəhdət təşkil etdiyini hiss etdiyi zaman sözün əsl mənasında azad olur. Düşünürəm ki, sənin daxili azadlığının kökünü doğulub boya-başa çatdığın Ordubadın gözəl təbiətində aramaq lazımdır. Uzun illərdir Bakıda yaşamağına baxmayaraq, imkan düşən kimi doğma el-obana yollanırsan, orda gözəl kliplər, maarifləndirici videolar çəkib öz “Youtube” kanalında yayımlayırsan. Həqiqətən hərtərəfli istedad sahibisən. Həm rejissor, həm də müğənni və vokalçı kimi maraqlı işlərin, ifaların var. Üstəlik, aktyorluq qabiliyyətinə də sahibsən. Bir neçə hissədən ibarət video çəkmisən. Özünü erməni kimi təqdim edib, əslində, erməni xislətinin bütün eybəcərliklərini üzə çıxarırsan. İlk baxışda səni tanımayan hər kəs erməni olduğunu düşünür, yalnız sona yaxın məsələnin əsl mahiyyətini anlayır izləyicilərin, amma aralarında bu günədək səni erməni zənn edənlər də az deyil... 

- Nədən bəzi insanlar sözügedən video çıxışlarımdakı sətiraltı mənanı anlamır? Çünki insanların əksəriyyəti formaya meylli olduqlarına görə öz ağıllarına güvənirlər. Ağıl da eqo yaradır, insana mənlik verir. Qarşıdakı adamı gördükdə, “bu kimdir, mən ondan ağıllıyam” deyə düşünürlər. Əgər mən də onlar kimi gördüklərimi, müşahidə etdiklərimi analiz etmədən özümü hər kəsdən daha ağıllı və istedadlı hesab etsəydim, istedad qapısı üzümə bağlı olardı. Mənim çıxışlarımın mahiyyətini anlamaq üçün gərək təsəvvür edəsən ki, özün ermənisən. Misal üçün, Rusiyada, yaxud hansısa başqa xarici dövlətlərdən birində yaşayırsan və bir erməni kimi deyilənlərə qulaq asırsan. Mənim 6-7 dəqiqəlik video çıxışlarım elə hesablanıb ki, yalnız 4-cü, 5-ci dəqiqədə erməni anlayır ki, burada onu tərif etmirlər, əksinə iyrənc  xislətini ifşa edirlər. Bunu nə üçün etmişəm? Yəqin sosial şəbəkələrdə dəfələrlə ermənilərlə azərbaycanlıların söz davasına şahidlik etmisiniz. Bir-birini təhqir etməklə heç nəyə nail olmaq mümkün deyil, əksinə insan haqlı olduğu halda haqsız duruma düşür, bir növ alçalır. Başqa millətlərin nümayəndələri bu söz davasına kənardan baxanda heç bir tərəfə haqq qazandırmır, əksinə bu cür davranış qınaq obyektinə çevrilir. Qarşı tərəf də səni eşitmək istəmir, təhqirə təhqirlə cavab verib bloklayır. Vəssalam. Amma mən erməni kimi başlayıram söhbətə, ermənilərin tərəfini tuturam, bu da onların diqqətini cəlb edir, oturub həvəslə dinləyirlər, yalnız bir müddət sonra məsələnin mahiyyətini anlayırlar. Beləliklə, onlara və digər xalqların nümayəndələrinə sözümü çatdıra bilirəm. Bu videolar şüuraltı təsirə hesablanıb, bu yolla itkiləri azalda bilərik.

Müharibədə şəhid olmaq nə qədər qürurverici olsa da, ziyalılar elə bir sistem yaratmalıdır ki, mümkün qədər az itki verək. Ermənilərin həmin videonu şərh edərkən məni necə yana-yana söydüklərini görəndə istəyimə nail olduğumu anladım. Amma müasir dövrün haqsızlıqlarından biri də odur ki, mənim video-çıxışlarıma milyonlarla insan tamaşa edib, müxtəlif ölkələrdə yaşayan insanlar həmin videoları öz səhifələrində paylaşıb, Tacikistanda, Qazaxstanda yaşayan uzaq qohumlarım zəng vurub mənə deyir, burada hamı sənin videolarından danışır, amma mənim “Facebook” səhifəmdə bu videolara cəmi 470 baxış var. Çünki hamı videolarımı oğurlayıb öz videosu kimi paylaşır. Təsəvvür edin, əgər insanlar bu oğurluğu etməsələr, məni taq edib paylaşsalar, hamı məni tanıyar, kimliyimlə maraqlanar, mən də daha həvəslə çalışaram. Amma özümə qarşı haqsızlıq görəndə istər-istəməz ruhdan düşürəm, beynimdə yaşatdığım ideyaları həyata keçirməyə ərinirəm. Çünki görürəm ki, milyonlarla insanın baxdığı videoların “Youtube”  səhifəmdə cəmi 520 izləyicisi var.

- Sən 17 ildən çoxdur vokalla məşğul olursan, özü də ciddi məşğul olursan. Ofisiantlıqdan qazandığın məvacibin böyük hissəsini vokal sahəsindəki fəaliyyətinə sərf edirsən. Maraqlı kliplər çəkirsən, onlardan biri də Ordubada həsr etdiyin “Gedax Ordubada” adlı oynaq mahnının klipidir. Həmin klipin rejissoru da, sözlərinin müəllifi də, ifaçısı da özünsən...

- Qeyd etdiyim kimi, mənə ilham gözlənilmədən gəlir. “Gedax Ordubada” sadə, ritmik bir mahnıdır. Amma mənə görə həmin mahnının klipi mənim istedadımın pik nöqtəsidir. Səbəbini anladacağam. Əvvəla deyim ki, mən uzun müddət peşəkar bəstəkar Eldar Dadaşovla əməkdaşlıq etmişəm. Bilirsiniz ki, adətən sözlər yazılır və həmin sözlərə musiqi bəstələnir. Bizdə isə əksinə olurdu. Mən Eldar müəllimin musiqisinə söz yazırdım. Musiqi məni elə ilhamlandırırdı ki, bəzən 3 dəqiqəyə bir mahnının sözlərini yazırdım. Eldar Dadaşovla çox müştərək mahnımız var. Onunla əməkdaşlıqdan sonra məndə  ruhuma yaxın bir musiqi eşidəndə həmin musiqiyə bədahətən söz yazmaq vərdişi yarandı. İlk belə təcrübəm Naxşıvandakı əsgəri xidmətim dövrünə təsadüf edir. Özü də bunu hərbçi yoldaşımın xahişi ilə etmişəm. O, məndən dünyaşöhrətli bəstəkar Ennio Morrikonenin “Romeo və Cülyetta” filmi üçün yazdığı məşhur musiqi əsərinə söz yazmağı xahiş etmişdi. Aysız, şaxtalı bir gecə idi. Ətraf zülmətə bürünmüşdü. Bədahətən bu sözlər yarandı: “Aysız gecə, soyuq külək, Sənsiz necə dözsün ürək, dözsün ürək...” O zaman peşəkar vokal müəllimim vardı, bu parçanı qorxa-qorxa onun qarşısında ifa etdim, çünki klassikaya münasibət çox ciddi və həssasdı. Amma gözləmədiyim halda sözləri də, ifanı da çox bəyəndi və mənə dedi ki, sən bu mahnını yalnız Azərbaycan dilində ifa et. İllər sonra “Gedax Ordubada” mahnısı da məhz belə yarandı. Yəqin Murad Arifin “Gedək oppalara” mahnısını eşitmisiniz, sözügedən mahnımın sözləri həmin mahnının musiqinə yazılıb. Əslində bir az səhv etdim, gərək müəllifin halalığını alaydım, amma sağ olsun, bunu anlayışla qarşıladı. Mən də mahnımın Murad Arifin “Gedək oppalara” mahnısına məzhəkəli nəzirə olduğunu videonun üzərində  qeyd etdim. Bayaq həmin mahnımın klipini yaradıcılığımın pik nöqtəsi adlandırdım. Çünki mahnının sözləri, ifası mənə aiddi, klipin rejissorluğunu, operatorluğunu, prodüserliyini, sponsorluğunu  da özüm etdim, üstəlik 3 müxtəlif rolda çıxış etdim, özü də mobil telefonla çəkdiyim klipi elə mobil telefonla da montaj etdim. Sonra isə eyni qayda ilə klipin ikinci hissəsini çəkdim və orada artıq 7 rolda çıxış etdim. Çəkilişlər dağda aparılıb. Ordubad Mədəniyyət Sarayı mənə təmənnasız kömək etdi, qrim və  kostyumlar verdi. Onlar mənə çox dəyər verdi, buradan onlara təşəkkür edirəm. Həmin klipdəki 6 saniyəlik kadrı 10 saata işləmişəm. Klip hazır olandan sonra inanmırdım ki, onu mən çəkmişəm. Bu da yaradıcılığımda bir yenilik oldu. Bundan əvvəl isə ermənilərlə bağlı videomla əslində siyasi satira janrının əsasını qoymuşam.

- Çox nadir insanlardansan ki, illər səni dəyişə bilməyib. İnşallah, bundan sonra da dəyişməz. Sənin nikbinliyin, həyat eşqin, gənclik enerjin ətrafına da yansıyır və insanlara xoş əhval-ruhiyyə bəxş edir. Dedin ki, əvvəldən heç nəyi planlaşdırmırsan. Amma arzusuz insan yoxdur, təbii ki, sənin də arzuların var. Sənə arzularına çatmağı diləyirəm və maraqlı söhbətə görə təşəkkür edirəm.

- Minnətdaram.

Söhbətləşdi: Runa