Yunanıstan xarici borclardan xilas olur - 5,3 milyard avro erkən qaytarılıb

Yunanıstan dövləti 2025‑ci ilin dekabr ayında 2010‑cu illərdə aldığı yardım proqramları çərçivəsindəki borcların bir hissəsini — təxminən 5,3 milyard avro erkən qaytarıb. Bu addım Yunanıstanın maliyyə profilini gücləndirmək, borc yükünü azaltmaq və gələcək faiz xərclərini aşağı salmaq məqsədi daşıyır. Erkən ödəniş sayəsində artıq hökumət təxminən 1,6 milyard avro faiz xərclərindən də qənaət edəcək. Borcun qalan hissəsi isə planlaşdırıldığı kimi 2031‑ci ilə qədər mərhələli şəkildə bağlanması nəzərdə tutulur, təxminən on il əvvəlki son tarixdən sürətlə daha erkən bir vaxtda. 

Bu addım yalnız büdcə və maliyyə göstəricilərini yaxşılaşdırmır, həm də beynəlxalq kredit reytinqlərində müsbət təsir yaradır və Yunanıstanın Avrozonaya inteqrasiyasını gücləndirir. Məsələn, beynəlxalq reytinq agentlikləri ölkənin borc yükünün aşağı düşməsi və maliyyə disiplini səbəbindən kredit notunu yüksəltmişdilər, bu da investorların etimadının artmasına xidmət edir. 

Yunanıstanın borclarını vaxtından əvvəl qaytarmağı bu gün mümkün edən proses, əslində 2009‑cu ildə başlanan dərin maliyyə böhranının nəticəsidir. 2000‑ci illərin ortalarından etibarən Yunanıstanın dövlət xərcləri sürətlə artdı və ölkənin borc səviyyəsi get‑gedə kritik həddə, ÜDM‑nin çox yüksək faizinə yüksəldi. Bu vəziyyət 2008‑2009 maliyyə böhranı ilə üst‑üstə düşdü və Yunanıstanın dövlət maliyyəsi çətin vəziyyətə düşdü, kredit xərcləri kəskin artdı. 

2010‑cu ildə Avropa Birliyi, Avropa Mərkəzi Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondu (IMF) Yunanıstana üç mərhələdə “xilasetmə” paketləri verdi. Bu paketlərin şərti olaraq tətbiq olunan “austerity” — qənaət tədbirləri xalq arasında kəskin narazılıq yaratdı. Bu tədbirlərə kütləvi vergi artımları, maliyyə kəsirləri üçün xərclərin kəsilməsi, pensiya və sosial yardım ixtisarları, dövlət sektorunda maaşların dondurulması və kəsilməsi, kimi sərt addımlar daxil idi. Bu siyasətlər yüz minlərlə insanın gəlirinin azalmasına, işsizliyin artmasına və sosial rifahın zəifləməsinə səbəb oldu.  Bu kəskin sosial təsirlər nəticəsində Yunanıstanın müxtəlif şəhərlərində geniş kütləvi etirazlar, nümayişlər və işçi sendikalarının çağırdığı yürüşlər baş verdi. Bir çox insanlar küçələrə çıxaraq öz hüquqlarını, iş yerlərini və ümumi həyat səviyyəsini müdafiə etdi. Etirazlar bəzən polislə toqquşmalarla da müşahidə olundu və ölkədə siyasi böhran dərinləşdi. 

Bu dövr Yunanıstan tarixində ictimai narazılığın və sosial müqavimətin ən çətin mərhələsi kimi qaldı. Bir çox əhali üçün qənaət tədbirləri yalnız statistik xərclər yox, gündəlik həyatın ağırlaşması idi. Bu da geniş ictimai reaksiyanı doğurdu. 

Bu gün Yunanıstanın borcunu vaxtından əvvəl bağlaması onun keçmiş maliyyə çətinliklərini arxada qoyduğunu göstərir. Lakin, sərt “austerity” tədbirləri ilə bağlı etirazlar ölkədə hələ də yaddaşlarda qalır və sosial siyasətlərin iqtisadi çətinliklərlə necə üzləşməsi məsələsini gündəmdə saxlayır.

Yunanıstanın ödəmə strategiyası indi daha dayanıqlı maliyyə gələcəyinə doğru bir addımdır və bu, Avrozonanın iqtisadi stabilləşməsi üçün də müsbət siqnaldır. Lakin bu proses, bir zamanlar əhalinin kütləvi narazılığı ilə müşayiət olunan ağır sosial böhranların da izlərini daşıyır.

KAMRAN